FULGETRUM

FULGETRUM

quid. Plin docet l. 2. c. 43. Sin nube luctetur flatus aut vapor, tonitrua edi: si erumpat ardens, fulmina: si longiore tractu nitatur, fulgetra. His findi nubem, illis perrumpi, aiens. Idem nempe cum coruscatione, seu Fulgure, unde quia coruscatio saepe cum tonitru, fulgetrum et tonitru pro uno accepit Solin. c. 54. Virg. illud sic describit, Aen. l. 8. v. 392.

Ignea rima micans percurrit lumine nimobs.

Nomen a fulgo antiquo, pro fulgeo, inde fulgero, ἀςτράπτω et fulguro, quod ei synonymum Plin. facit, alii sic distinguunt, ut fulgero sit id, quod diximus, fulguro autem κεραυνόω, medium enim Latinitatis aevum, imo etiam antiquius, fulguris voce fulmina appellavit passim, ut videbimus infra, ubi de Fulguritis. Ceterum Plin. inquit l. 28. c. 2. Fulgetras popysmis adorare, consensus gentium est. h. e. renuibus sibilis ore emissis, vel leviter complosis manibus cavis, ad deliniendum Iovem iratum, qua de re vide Alexandr. ab Alex. l. 5. c. 13. et dHadr. Turneb. Advers. l. 4. c. 25. Nempe Fulgur Romanis Numen videri possit; sed idem ac Iuppiter. Ita enim festus, Provorsum fulgur appellatur, quod ignoratur noctu, an interdiu sit factum. Itaque Fovi Fulguri et Summano sit etc. Quo modo non tantum est in editis, sed etiam in MS. Farnesiano: ac Lilius quoqueve Gyrald. Fulgur inter cognomenta Iovis reponit. Verisimilius tamen Voss. indicat, ut Graeci Iovem dixêre Κεραύνιον et Βρονταῖον, quae Apuleius Fulminatorem et Tonitrualem vertit: ita hîc quoque non Fovi Fulguri legendum, sed Fulgenti; verbo Augurum, qui Fulgere dixêre pro Fulgurare, Cic. de Nat. Deor. l. 2. Hinc etiam Augures nostri, cum dicunt: IOVE FULGENTE TONANTE. An potius Fulgurio, siquidem Templi Iovi Fulgurio sacri, meminit Vitruv. Scripsit autem

de arte Fulgurali Bygois Nympha, apud Tuscos, teste Serv. Aen. l. 6. ac Cic. Div. l. 1. auctor est, egisse de ea Etruseorum et haruspicines et fulgurales, et rituales libros Romanos etiam Augurales, ide observationes eiuscemodi, apud eundem Tull. Div. l. 2. Etiam praeter Plin. l. 2. c. 52. adi Senec. Nat. Quaest. l. 2. c. 47. ac seqq. tribus, et inprimis Ε᾿φήμερον βροντοςκοπίαν ἐκ τῶ τοῦ Τάγητος, Considerationem fulgurum ac tonitruum, et eorum signific ationem per singulos anni dies, petitam ex libris Tagetis, quam Romanae Urbis propriam Nigidus Figulus arbitrabatur: quamqueve primus divulgavit Ian. Rutgers. Var. Lect. l. 3. c. 16. Gerh. Ioh. Voss. de Idol. l. 3. c. 8. Vide et hîc infra Fulmen, nec non ubi de Privatis feriis. Addam hîc saltem, primum Apellem Fulgetra pinxisse, ex Plin. saepius laudato l. 35. c. 10. Pinxit et quae pingi non possunt, tonitrua, fulgetra, fulguraque Bronten, Astrapen, Ceraunobolon appellant. In quibus verbis et ipse inter fulgetra et fulgura discrimen supra notatum confirmat, posteriorem vocem de fulminibus accipiens.